Tutaj pisałyśmy o tym, kto jest kim w stoicyzmie antycznym. Teraz przedstawiamy sylwetki współczesnych stoików pochodzących z USA.
Stoicyzm współczesny (ang. modern stoicism) jest nurtem filozoficznym zapoczątkowanym pod koniec ubiegłego stulecia. Nie należy mylić go z neostoicyzmem, który został stworzony przez flamandzkiego humanistę Justusa Lipsiusa na przełomie XVI i XVII wieku. Jego celem było połączenie stoicyzmu i chrześcijaństwa. Główne założenie stojące za stoicyzmem współczesnym jest podobne. Chodzi w nim o zaadoptowanie myśli Filozofów Portyku do realiów dzisiejszego świata. Forma Minimalna wpisuje się w ten nurt, łącząc aktualną wiedzę psychologiczną z przemyśleniami zawartymi w dziełach m.in. Marka Aureliusza, Epikteta czy Seneki.
Stoicyzm współczesny: początek
W XX wieku po stoicyzm antyczny niezależnie od siebie sięgnęli filozofowie i psycholodzy. Filozofowie, tacy jak Philippa RuthFoot, AlasdairMacIntyre czy Martha C. Nussbaum, odnosili się do etyki cnót. Nie wchodząc głębiej w rozważania filozoficzne, ich prace sprawiły, że m.in. etyka stoicka zaczęła być rozważana jako alternatywa dla obowiązujących podejść w etyce normatywnej. Upraszczając – zwrócili oni uwagę na to, że myśl stoicka może stanowić kierunkowskaz dla podejmowanych przez jednostkę działań także we współczesnym świecie. I to całkiem przydatny kierunkowskaz.
Niemal w tym samym czasie amerykańscy psychoterapeuci: Albert Elliss i Aaron Beck również sięgnęli po pisma stoików. Stanowiły one dla nich jedną z inspiracji w tworzeniu nowych podejść terapeutycznych, kolejno: racjonalno-emotywnej terapii behawioralnej oraz terapii poznawczo-behawioralnej. Do myśli stoickiej odnosi się także Viktor Frankl, twórca logoterapii, autor książki „Człowiek w poszukiwaniu sensu”.
Stoicyzm współczesny prężnie rozwija się w USA, stąd też w pierwszej kolejności skupimy się na jego przedstawicielach pochodzących właśnie zza Oceanu. W następnej odsłonie cyklu „Kto jest kim” przejdziemy do współczesnych, europejskich stoików.
MarthaC. Nussbaum
- ur. 1947 w Nowym Jorku;
- jest filozofem i prawnikiem;
- od 1995 roku zajmuje stanowisko profesora prawa i etyki na Uniwersytecie Chicagowskim;
- poza filozofią starożytnego Rzymu i Grecji, interesuje się także filozofią polityczną, feminizmem, etyką oraz prawami zwierząt;
- jest autorką licznych artykułów oraz laureatką nagród z zakresu m.in. literatury czy filozofii;
- w języku polskim dotychczas ukazały się jej następujące książki: „Czy powstanie klon człowieka? Fakty i fantazje” (2000, wyd. Diogenes); „W trosce o społeczeństwo. Klasyczna obrona reformy kształcenia ogólnego” (2008, wyd. Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP); „Nie dla zysku. Dlaczego demokracja potrzebuje humanistów” (2015; wyd. Fundacja Kultura Liberalna); „Gniew i wybaczanie. Uraza, wielkoduszność, sprawiedliwość” (2016, wyd. Zielone Drzewo Instytut Psychologii Zdrowia PTP); „Nowa nietolerancja religijna. Przezwyciężyć politykę strachu w niespokojnych czasach” (2018, wyd. Fundacja Kultura Liberalna);
- możesz przeczytać o niej w ramach cyklu „Portrety kobiet” pod tym linkiem.
Do najważniejszych bądź najbardziej znanych popularyzatorów myśli stoickiej przełomu XX i XXI wieku oraz pierwszego dwudziestolecia obecnego stulecia zaliczyć możemy: Lawrence C. Beckera, Williama B. Irvine’a oraz Ryana Holidaya.
Lawrence C. Becker
- 16.04.1939-22.11.2018;
- profesor filozofii;
- zajmował się etyką, filozofią społeczną, polityczną i prawa;
- jako dziecko chorował na polio, przez co prawie całe życie spędził na wózku inwalidzkim;
- pomimo niesprawnych rąk jest autorem pięciu książek (i redaktorem kilku kolejnych);
- jego najważniejszą dla współczesnego stoicyzmu książką jest „A New Stoicism” wydana w 1998 r. nakładem wydawnictwa Princeton University Press (dotychczas nie ukazała się w języku polskim).
William B. Irvine
- ur. 6.03.1952 r.;
- zdobył tytuł doktorat filozofii na Uniwersytecie Kalifornijskim w Los Angeles;
- od 1983 r. pracuje na Wright State University;
- jest autorem ośmiu książek, z czego w języku polskim ukazało się „Wyzwanie stoika. Jak dzięki filozofii odnaleźć w sobie siłę, spokój i odporność psychiczną” (2020; wyd. Insignis) – naszą recenzję przeczytasz tutaj;
- napisał także poradnik „A Guide to the Good Life. The ancient art of stoicjoy” oraz przedmowę do książki „Musonius Rufus: Lectures and Sayings” (tłum. na angielski Cynthia King);
- prowadził blog 21stCenturyStoicBlog, z którego wpisy możecie znaleźć tutaj.
Ryan Holiday
- ur. 16.06.1987 r. w Sacramento;
- jest autorem dziewięciu książek, z czego sześć ukazało się dotychczas w języku polskim nakładem wydawnictwa OnePress: „Zaufaj mi, jestem kłamcą. Wyznania eksperta ds. manipulowania mediami” (2014); „Growth Hacker Marketing. O przyszłości PR, marketingu i reklamy” (2015); „Przeszkoda czy wyzwanie? Stoicka sztuka przekuwania problemów w sukcesy” (2015); „Ego to Twój wróg” (2017); „Stoicyzm na każdy dzień roku. 366 medytacji na temat mądrości, wytrwałości i sztuki życia” (2017); „Ponadczasowy hit. O sztuce tworzenia i marketingu dzieł, które przetrwają próbę czasu” (2019).
Stoicyzm współczesny: autorzy kanałów na YT oraz podcastów
Stoicyzm współczesny w dużej mierze rozwija się dzięki zdobyczom techniki. Przedstawiamy wybranych amerykańskich autorów kanałów na YouTube oraz podcastów o tematyce stoickiej.
Gregory B. Sadler
Steve Krafit
- biolog pracujący na University of Central Arkansas;
- prowadzi blog i podcast The Sunday Stoic, (kliknij tutaj), który ma już ponad 180 odcinków.
Z kolei gospodarzem podcastu StoicSolutnions (klik) jest Justin Vacula. W każdym z odcinków rozmawia z inną osobą. Przykładowo, gościem 96 podcastu był dr Piotr Stankiewicz, który opowiadał o stoicyzmie w czasie pandemii.
Warto również wspomnieć o Calebie Ontiverosie, który rozwija stoicką aplikację o nazwie Stoa – znajdziesz ją tutaj.
James Bond Stockdale
W kontekście praktykowania stoicyzmu nie sposób nie wspomnieć o pilocie wojskowym i wiceadmirale United States Navy – Jamesie Bondzie Stockdale. W czasie wojny w Wietmianie jego samolot został zestrzelony, a on sam trafił na osiem lat do obozu jenieckiego, gdzie był torturowany, poddawany psychicznym i fizycznym szykanom, jego stan zdrowia pogarszał się, a warunki do życia pozostawiały wiele do życzenia. Stockdale przetrwał ten okres, nie tracąc jednak hartu ducha. Jak mu się to udało? Jak sam odpowiada: „W dużej mierze dzięki praktyce stoickiej”[1].
- żył w latach 1923-2005;
- był jednym z najczęściej odznaczanych medalami oficerem US Navy;
- w 1992 r. kandydował na wiceprezydenta USA;
- jego wykład w języku angielskim o stoicyzmie dla studentów Marine Amphibious Warfare School znajdziesz tutaj;
- z opisem jego doświadczeń w wietnamskim więzieniu zatytułowanym „Władca mojego losu: Stoicki filozof w więzieniu Hanoi” zapoznasz się pod tym linkiem (również po angielsku); z kolei esej „Courageunderfire. Testing Epictetus’s Doctrines in a Laboratory of Human Behavior” zamieszczony jest tutaj.
A może kogoś pominęłyśmy? Daj nam znać w komentarzu lub napisz do nas maila (kontakt@formaminimalna.com) 😊
[1]Irvine, W.B. (2009). A Guide to the Good Life. The ancient art of stoic joy (s. 73). NowyJork: Oxford University Press.
2 komentarze
pittavata
15 stycznia 2021 at 21:22A może wspomnicie o polskich stoikach? Tomasz Mazur, Piotr Stankiewicz, Marcin Fabiański?
Dagna Skrzypińska
10 lutego 2021 at 10:27O polskich stoikach wspominamy w tekście o tym, kto jest kim w stoicyzmie europejskim: https://formaminimalna.com/2020/11/23/kto-jest-kim-stoicyzm-wspolczesny-europa/ 🙂