Przed przystąpieniem do tego ćwiczenia przeczytaj część teoretyczną: Fakt czy opinia?
Co Marek Aureliusz mówi na temat faktów? W „Rozmyślaniach” zauważa:
Jak przy mięsie i podobnych potrawach wyobrażać sobie trzeba, że to jest trup ryby, tamto trup ptaka albo świni, albo że Falern – to sok wycistnięty z grona, a purpurowa szata – to włosy jagnięcia zanurzone we krwi skorupiaka, a obcowanie cielesne to tarcie wnętrzności i wydzielanie śluzu połączone ze spazmem -jak więc te wyobrażenia trafiają w samo sedno tych spraw i odkrywają ich istotę, tak że ich treść istotna staje się jasna, tak należy czynić przez całe życie[1].
Cesarz-filozof zwraca nam uwagę na kwestię, wydaje się podstawową – przedstawienia rzeczy takimi, jakimi one są faktycznie. Warto od czasu do czasu przypomnieć sobie, czym w istocie są przedmioty, którymi się otaczamy, do których się przywiązujemy, czy które budzą nasze silne emocje. Mówimy o „złośliwości rzeczy martwych”, obdarzając je tym samym zdolnością do intencjonalnego działania. Czym są jednak te rzeczy martwe same w sobie?
Rozgrzewka
Spróbuj opisać kilka przedmiotów leżących w tej chwili w zasięgu Twojego wzroku, uwzględniając jedynie ich właściwości fizyczne. Postaraj się zrobić to dla co najmniej trzech różnych rzeczy. Podam Ci mój przykład. Mam koło siebie wysokie na ok. 10 cm przeźroczyste, szklane naczynie, wypełnione niemal po brzeg cieczą, czarny, cylindryczny kawałek plastiku, oraz papierowy prostopadłościan, obudowany w tekturę w biało-brązowych kolorach z wizerunkiem Marka Aureliusza. Innymi słowy, opisując dosłownie, co widzę, pominęłam zupełnie swoją opinię na temat tych przedmiotów. W sferze faktów nie ma znaczenia, że szklankę uważam za wygodną do trzymania, tego typu długopisem pisze mi się najlepiej, a egzemplarz „Rozmyślań” jest moim zdaniem ładnie wydany i elegancki.
Co widzisz, a co sądzisz?
Rozgrzewka już za nami. Idziemy dalej? Jakich słów możesz użyć, żeby opisać poniższy obrazek? Wypisz wszystkie określenia i dłuższe sformułowania, które przychodzą Ci na myśl, a następnie uporządkuj je w dwóch kolumnach: w jednej wpisz fakty (co rzeczywiście widzisz), w drugiej – swoje opinie (co sądzisz o tym, co widzisz).
| Fakty | Opinie |
|---|---|
Poniżej przykładowa odpowiedź – nie zaglądaj do niej, dopóki sam(a) nie ocenisz, co jest faktem, a co opinią.
| Fakty | Opinie |
|---|---|
| – kot ze zmrużonymi oczami | – kot jest zły |
| – zwierze jest brązowe | – wygląda jakby był znudzony, jak to kot |
| – obok kota znajduje się lalka – klaun | – wpatruje się w swoją ofiarę, na którą będzie polował |
| – lalka ma zielony kapelusz | – klaun jest nieszczęśliwy |
| – klaun ma pomalowany na czerwono czubek nosa | – lalka wygląda jakby miał się zaraz rozpłakać |
| – dolna warga lalki jest wydęta, a górna namalowana linia ust schodzi w dół | – nie przepadam za klaunami |
| – klaun ma namalowany na jednym policzku księżyc, a na drugim serce | – klauny są straszne |
| – kot i klaun razem – to nie może zwiastować nic dobrego |
Jak Ci poszło?
Opisywanie zdjęcia może wydawać się nieco niepraktycznym zajęciem, jest to jednak dobry początek. Zaletą ćwiczenia jest też to, że zazwyczaj robimy je na spokojnie. Co jednak w sytuacji, kiedy działasz na bieżąco, a na dodatek towarzyszą Ci silniejsze emocje? Czy wtedy odróżnienie faktów od opinii przychodzi Ci sprawnie?
Drugie ćwiczenie odnosi się właśnie do wydarzeń z Twojego życia. Pomoże Ci na jeszcze lepsze rozróżnianie pomiędzy faktycznymi wydarzeniami, które dzieją się wokół Ciebie, a Twoimi interpretacjami. Gotowa(y)?
[1]Marek Aureliusz (2016). Rozmyślania (księga VI, 13, s. 65). Przekład: Marian Reiter. Gliwice: Wydawnictwo Helion.
Brak komentarzy