Recenzje

„Kobiety i dziewczyny ze spektrum autyzmu. Od wczesnego dzieciństwa do późnej starości” – Sarah Hendrickx

spektrum

Po książkę „Kobiety i dziewczyny ze spektrum autyzmu. Od wczesnego dzieciństwa do późnej starości” sięgnęłam w bardzo konkretnym celu. Chciałam dowiedzieć się więcej o samym spektrum, ale i o różnicach i podobieństwach między kobietami i mężczyznami w doświadczaniu neuroatypowości. Ponieważ podobnych pozycji na polskim rynku wydawniczym nie ma zbyt wiele, książka Sarah Hendrickx wydała mi się oczywistym wyborem.

Kim jest autorka?

Sarah Hendrickx jest autorką sześciu książek o tematyce spektrum autyzmu. W każdej z nich porusza konkretne zagadnienia obecne w życiu osób z ASD (ang. Autisme spectrum disorder), np. uzależnienia, relacje czy  życie seksualne. Hendrickx od lat pracuje z osobami z diagnozą  spektrum. Aktywnie działa także na rzecz edukacji w tym obszarze – organizuje konferencje, warsztaty, opracowuje programy terapeutyczne. W swoich wystąpieniach często odwołuje się do własnych doświadczeń oraz dobrodziejstw i trudności związanych z byciem osobą nieneurotypową. Posługuje się przy tym poczuciem humoru i anegdotycznym sposobem opowiadania. Jedno z wystąpień Sarah Hendrickx możecie obejrzeć tutaj.

Co znajdziesz w książce?

Książka dzieli się na rozdziały, w których autorka przygląda się doświadczeniom kobiet ze spektrum autyzmu w różnych obszarach i na różnych etapach ich życia: od dzieciństwa, przez okres dojrzewania, wczesną dorosłość aż po późną starość. Porusza przy tym różnorodne tematy, takie jak m.in. relacje, edukacja, tożsamość płciowa, seksualność, rodzicielstwo, rozwój zawodowy i edukacja. W każdym z rozdziałów znajdujemy wypowiedzi kobiet, które dzielą się swoimi doświadczeniami oraz osobiste refleksje autorki. Wszytko to niewątpliwie przybliża temat spektrum. Nie pozostawia jednak złudzeń: jest to temat złożony i wymagający dużej uważności na indywidualną ekspresję cech płynących z nietypowego neurorozwoju.

„Kobiety i dziewczyny ze spektrum autyzmu. Od wczesnego dzieciństwa do późnej starości” – warto/nie warto?

Książka Hendrickx bardziej niż o różnicach międzypłciowych u osób w spektrum szeroko mówi tym, jak bardzo złożona jest natura tego zagadnienia i jak różnorodne są cechy, które płyną z neuroatypowego rozwoju człowieka. Jeśli pójdziemy tym tropem, książka Hendrickx okazuje się niewątpliwie pozycją wartą uwagi – nie tylko dla kobiet, które zastanawiają się nad swoim sposobem funkcjonowania w świecie i szukają przyczyn niektórych swoich zachowań lub sposobu myślenia.

To także pozycja dla wszystkich, którzy w jakikolwiek sposób są zaangażowani w życie lub pracę z osobami z diagnozą spektrum autyzmu. Lub po prostu chcą dowiedzieć się więcej o złożonej naturze neuroatypowości.

I wreszcie – lektura może być również bardzo pomocna dla specjalistów zajmujących się zdrowiem psychicznym. Główny zarzut autorki wobec psychologów i psychiatrów to brak wiedzy na temat różnic międzypłciowych w obrazie spektrum autyzmu. Skoro tak, na pewno warto sięgnąć po pozycję, która wiedzę tę poszerza i wzbogaca. A tak – w przypadku książki Hendrickx – jest.

Rola diagnozy i akceptacja

Mocną stroną omawianej pozycji jest na pewno różnorodność przykładów z życia kobiet ze spektrum. Wiele z nich otrzymało tę diagnozę w późnym okresie życia, mając doświadczenie bycia matkami, pracownicami, działaczkami… Po drodze zmagały się z różnymi trudnościami, niezrozumieniem (siebie samych i ze strony innych), cierpieniem związanym z potrzebą ciągłego dostosowywania się do wymogów „normalnego” świata. Wiele z nich przyznaje w swoich świadectwach, że usłyszenie diagnozy przyniosło ulgę. W symboliczny sposób otworzyło drzwi do większej akceptacji siebie, swojego sposobu patrzenia na świat i motywacji (lub jej braku) do podejmowania różnych działań.

Wnikliwa analiza doświadczeń bohaterek i bohaterów książki jest źródłem cennej wiedzy, ale nie tylko. Uczy także, jak ważna jest akceptacja całego szeregu cech, które z perspektywy norm społecznych mogą wydawać się  dziwne, niezrozumiałe, są często wyśmiewane lub prowadzą do odtrącenia, poczucia życiowej nieporadności, odrzucenia i izolacji. Uważne przyjrzenie się sposobowi myślenia i zachowania kobiet ze spektrum autyzmu pomaga zrozumieć złożoność problemu, z jakim mierzą się one na co dzień.

Demitologizacja spektrum autyzmu

Do napisania „Kobiet i dziewczyn ze spektrum autyzmu” skłoniła autorkę przede wszystkim niezgoda na stereotypową diagnozę spektrum autyzmu i sprowadzanie jej wyłącznie do symptomów, jakie najczęściej identyfikuje się u osób płci męskiej. Chodzi tu o uważne przyjrzenie się temu, w jaki sposób autyzm objawia się u kobiet, szczególnie tych, które dobrze radzą sobie w życiu, nie maja kłopotów z komunikacją werbalną i są sprawne (lub nawet bardzo sprawne) intelektualnie.

Założenie Hendrickx jest takie, że spektrum autyzmu przejawia się inaczej u obu płci. Z książki dowiadujemy się, że badań w tym obszarze wciąż jest niewiele. Jednak te, które już istnieją wskazują na możliwe różnice międzypłciowe w obrazie klinicznym kobiet i mężczyzn znajdujących się w obrębie szerokiego przecież spektrum. Brak wiedzy na ten temat może prowadzić chociażby do mylnych diagnoz i podtrzymywania stereotypowego obrazu „osób nieneurotypowych”.

Całokształt pracy Sarah Hendrockx, a w tym jej książka, z pewnością przyczynia się tym do demitologizacji i społecznego oswajania tematu neuroatypowości. Autorka przybliża nam także te aspekty, które często pomija się, gdy mowa o ASD (np. współwystępujące zaburzenia, uzależnienia, narażenie na przemoc). Dzieli się wiedzą opartą na doświadczeniu – własnym oraz osób, z którymi pracowała, ich rodzin i bliskich. Robi przy tym wielką przysługę wszystkim, którzy chcą lepiej rozumieć, na czym właściwie polega neuroatypowość i bycie „w spektrum”.

Brak komentarzy

    Zostaw komentarz