Stoicyzm

Stoicon 2020 – konferencja bogata we wnioski

Stoicon

Konferencja Stoicon 2020 – organizowana przez zespół Modern Stoicism oraz Aurelius Foundation – miała mieć miejsce w Toronto. W związku z obecną sytuacją nie mogła jednak odbyć się stacjonarnie. Dlatego ponad 1700 osób zainteresowanych stoicyzmem spotkało się w sobotę, 17 października w przestrzeni Internetu. Miałyśmy przyjemność znaleźć się w tej grupie. Chętnie dzielimy się z Wami kilkoma refleksjami, jakie towarzyszą nam po zakończonej konferencji.

Stoicon 2020 – potrzebny update?

Trudno nie zauważyć, że przebieg konferencji, która zwykle odbywała się w europejskim lub amerykańskim mieście, był inny niż zazwyczaj. Pytaniem, które bardziej lub mniej wprost towarzyszyło większości prelekcji było: jak rozumieć stoicyzm w zmieniającym się świecie, również w obliczu obecnej – pandemicznej – sytuacji? Jak radzić sobie z dynamiką zachodzących zmian? I wreszcie – jak rozróżnić chłodną obojętność wobec tego, co nas spotyka od przyjmowania zdarzeń ze stoickim spokojem, ciekawością i zaangażowaniem?

Gospodarzami ósmej edycji konferencji byli Donald Robertson – terapeuta poznawczo-behawioralny, autor książki „Stoicism and the art of happiness” oraz Massimo Pigliucci – filozof i biolog, autor „How to be a Stoic: using ancient philosophy to live a modern life”.  Pierwszy z nich, otwierając Stoicon 2020przybliżył ideę współczesnego stoicyzmu. Wspomniał także o źródłach internetowych, z których można czerpać stoickie inspiracje. Wymienił wśród nich zespół Modern Stoicism oraz nagrania Grega Sadlera.

Wystąpienia: krótkie podsumowanie

Punktem wspólnym niemal wszystkich prezentacji była potrzeba przekładania teorii na praktykę –  zgodnie z założeniem, że stoicyzm to przede wszystkim… sztuka życia.

Stoicon 2020 – część pierwsza

Pierwszym prelegentem był John Sellars – badacz z Uniwersytetu Londyńskiego, autor wydanych w październiku tego roku „Lessons in Stoicism. What ancient philosophers teach us about how to live”. Przedstawił on krótkie wprowadzenie do stoicyzmu, przypominając, że jego celem jest życie w zgodzie z naturą. Było to jedno z niewielu wystąpień odwołujących się do klasycznego, antycznego ujęcia stoicyzmu. Pozostali wykładowcy przedstawiali interesujące propozycje uaktualnienia nauk Filozofów Portyków tak, by jak najlepiej odpowiadały one potrzebom współczesnego świata.

Jako drugi występował Tim LeBon, terapeuta poznawczo-behawioralny, autor „Wise therapy and how to achieve your potential with positive psychology”. Postawił sobie za cel odpowiedzieć na pytanie o to, czy stoicyzm działa. Okazało się, że praktyka stoicka koreluje m.in. z lepszym samopoczuciem, redukcją doświadczania nieprzyjemnych emocji oraz… wzrostem entuzjazmu i energii.

Kolejna prelegentka, Andi Sciacca – prywatnie żona wspomnianego już Grega Sandlera, przeprowadziła mini warsztat odnoszący się do stoicyzmu i relacji międzyludzkich. Jego celem było skłonienie uczestników Stoicon 2020 do zastanowienia się nad swoimi związkami z innymi, zwłaszcza obecnie, w tym trudnym czasie wynikającym z pandemii.

To dla mnie nic?

Gregory Lopez – współtwórca The Stoic Fellowship oraz współautor „A handbook for new stoicism” – przedstawił bardzo ciekawą analizę sformułowania „it’s nothing to me” („to dla mnie nic”). Nie chodzi w nim bowiem o ignorowanie rzeczy niezależnych od nas, które są przecież nieodłączną częścią naszego życia, a traktowanie ich w jak najbardziej możliwie obiektywny sposób, nie wykluczający jednak zaangażowania i aktywnych działań.

Slajd z wystąpienia Grega Lopeza pt. „That’s nothing to me, a reappraisal”, ilustrujący o co NIE chodzi w tym sformułowaniu.

Następnie przenieśliśmy się w świat „stoicyzmu reformowanego” (reformed stoicism). Opowiadał o nim Piotr Stankiewicz – filozof i astronom, autor „Sztuki życia według stoików. Jak żyć mądrze, dobrze i szczęśliwie” (recenzję tej książki znajdziesz tutaj). Stoicyzm reformowany jest interesującą propozycją dostosowania stoicyzmu do współczesnego świata. Jeśli chcesz wiedzieć więcej, posłuchaj, co Piotr Stankiewicz mówił w Polskim Radiu, bądź sięgnij po jego „Dziennik reformowanego stoika” (wyd. W.A.B.) bądź „Manual of Reformed Stoicism” (wyd. Vernon Press).

Przed przerwą wysłuchaliśmy także Karen „Duff” Duffy, autorki „Living with chronic pain without turning into one”. Podzieliła się ona osobistą historią o tym, jak stoicyzm pomaga jej w radzeniu sobie z przewlekłym bólem.

Stoicon 2020 – część druga

Lighting talks

Drugą część konferencji rozpoczęły „Lighting talks”, czyli pięciominutowe wystąpienia o stoicyzmie i: znaczącej utracie wagi (Michael Giannulis); oswajaniu się ze starością (David Hildner); złości oraz boksie (James Southwood); zmianach klimatycznych, systemie szkolnym oraz wojsku (Gita Leitlande); pandemii (Stoic Dan); uważności (Shanti Jones); porozumieniu bez przemocy (Gabriel Stille); stosunkach międzynarodowych (Ozgur Ozdamer); postawach ofensywnych i defensywnych (Caleb Ontiveros); traumie wojennej (Roger Johnston); polityce lokalnej (Erik Rankin). W niespełna godzinę podjęto wiele inspirujących tematów. Musimy to jeszcze przetworzyć 🙂

I kolejne wystąpienia

Kolejnym prelegentem był Chuck Chakrapani, wykładowca akademicki, autor „How to be a stoic when you don’t know how”. Tematem jego wystąpienia był stoicki optymizm i stoicka radość. Jak je osiągnąć? Poprzez wyrzeczenie się głupoty, nadmiaru, strachu i niesprawiedliwości na rzecz mądrości, umiarkowania, odwagi i sprawiedliwości. Co najważniejsze, stoicy naprawdę mają na to sposoby!

Tom Butler-Bowdom, autor „50 philosophy classics, 50 self-help classics & 50 psychology classics” mówił m.in. o Marku Aureliuszu jako przykładzie człowieka, który zmagając się z wieloma przeciwnościami losu, nieustannie nad sobą pracował. Powołując się również na inne przykłady, zwrócił uwagę na to, że stoicyzm pomaga w budowie psychologicznej odporności, która jest nam niezwykle potrzebna.

Sharon Lebell – autorka „The art of living: the classical manual on virtue, happiness, and effectiveness” – posłużyła się z kolei prowokacyjnym tytułem Kobiety nie potrzebują stoicyzmu; to stoicyzm potrzebuje kobiet, by podkreślić, że historycznie stoicyzm skupia się na męskim punkcie widzenia. Nie oznacza to jednak, że kobiety nie były i nie mogą być stoiczkami.

Niezwykle aktualny temat życia w czasie pandemii podjął Christopher Gill, profesor University of Exter. Praktyka stoicka jest pomocna nie tylko w budowaniu odporności psychologicznej, ale także umacnia relacje międzyludzkie oraz wpływa pozytywnie na dbałość o środowisko naturalne.

Massimo Pigliucci zastanawiał się z kolei nad tym, na ile stoicyzm, a  szczególnie tezy Epikteta wymagają… update’u i adaptacji do zmieniającego się, współczesnego świata.

Profesor William B. Irvine, główny mówca, czyli keynote konferencji – autor książki „Wyzwanie stoika”, której recenzję znajdziesz tutaj – w wykładzie wieńczącym Stoicon 2020 opisał m.in. swoją drogę do stoicyzmu. Podobnie jak poprzednicy, podkreślił, że stoicyzm jest praktyczną filozofią, która sprawdza się w czasie pandemii. Zwrócił także uwagę na to, że stoicyzm mieści „pod swoim dachem” zarówno antycznych klasyków, takich jak Seneka czy Marek Aureliusz, jak i współczesnych stoików. Każdy z nas może więc do nich dołączyć!

Stoicon 2020 – kilka ważnych wniosków

  1. Filozofia stoicka jest drogowskazem. Pomaga w budowaniu wartościowego, ukierunkowanego na szczęście, życia.
  2. Praktyka stoicka ma sens nie tylko wtedy, kiedy żyjemy naszym codziennym życiem, sprawdza się także – a może zwłaszcza – w najtrudniejszych momentach.
  3. Jedną z kluczowych idei współczesnego stoicyzmu jest życie zgodne z wartościami.
  4. Odniesienie współczesnego stoicyzmu do jego antycznego wzorca jest nieodzowne. Nie oznacza jednak, że jest to zamrożony w teorii koncept. Przeciwnie, współczesny stoicyzm wymaga nowego spojrzenia, a być może nawet reformy, odpowiadającej wyzwaniom współczesnego świata z całym pokładem jego zmienności, chaosu i nieprzewidywalności.

Lista pytań, z którymi zostajemy

  1. Co to znaczy żyć zgodnie z naturą?
  2. „To live consistently” – co to znaczy żyć spójnie, stabilnie, wytrwale?
  3. Co robić, by żyć zgodnie z wartościami?
  4. Jak rozróżnić obojętność wobec tego, co nam się przytrafia od stoickiej akceptacji zdarzeń niebędących „częścią nas”?
  5. Na ile stoicyzm sprawdza się jako życiowa filozofia w zmieniającym się świecie?
  6. W jakim stopniu można uwspółcześnić stoicyzm, by trafił on do jak najszerszego grona odbiorców, a przy tym nie zatracić jego kluczowych założeń i wartości?
  7. Czy stoicyzm jest uniwersalną filozofią, w której odnajdzie się każdy z nas?

Stoicon 2020: na koniec

Braliście udział w tegorocznym Stoiconie? Jak Wam się podobało? Jakie macie wnioski, spostrzeżenia, uwagi? Z czym zostaliście? A może czegoś Wam zabrakło? My dzielimy się naszą relacją „na gorąco”. Zostałyśmy, jak widzicie, z całą masą przemyśleń i pytań. Będziemy się nad nimi zastanawiać i dzielić naszymi wnioskami w kolejnych tekstach na Formie Minimalnej 🙂

Brak komentarzy

    Zostaw komentarz